In 2022 werd Bouwbedrijf van Herpen samen met Strotec en architecten|en|en gekozen tot winnaar van de Natuurhuis prijsvraag. Met deze klimaatpositieve rijwoningen van stro wil projectontwikkelaar Ballast Nedam Development het nieuwe normaal voor wonen in Nederland introduceren. Rob van Nistelrooij is directeur-eigenaar van Bouwbedrijf van Herpen, een familiebedrijf met 100 medewerkers en meer dan 75 jaar historie in nieuwbouw, renovatie en onderhoud en met een eigen timmerfabriek. “Wij zijn eigenlijk een relatief traditionele bouwer.”

Hoe raakten jullie betrokken bij het Natuurhuis?

“We kenden Strotec, producent van prefab stropanelen, vanuit een project met Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO). Zij zochten een bouwer en zodoende zijn we een partnerschap gaan vormen en vanuit daar hebben we samen meegedaan met de tender.” De combinatie van het innovatieve Strotec, Van Herpen als traditionele bouwpartner en de architect als ‘kruipolie’ is volgens Van Nistelrooij de sleutel tot succes geweest bij het winnen van de tender. “Als je die drie elementen met elkaar verbindt dan krijg je een project wat ook echt realiseerbaar is. We praten in dit land heel veel, misschien wel te veel. Maar uiteindelijk moeten we gewoon dingen maken die realiseerbaar zijn, we moeten het gewoon gaan doen.”

Hoe maak je het realiseerbaar?

“Als bouwer kun je veel meer naar de details kijken. En architect ontwerpt iets maar samen kom je tot een oplossing. Neem bijvoorbeeld gevels die we zo biobased mogelijk willen uitvoeren. Dan ga je samen op zoek, hoe kun je dat doen? En dan kom je op diverse mogelijkheden en kies je uiteindelijk de optie die het beste past." Het eerste Natuurhuis zal gebouwd worden in het Noord-Brabantse Heeze. Basis van het concept is de jas van het gebouw met gevels van prefab panelen gevuld met geperst stro. Die gevels zorgen voor optimale isolatie, een gezond binnenklimaat, zijn cradle to cradle en CO2 en stikstofvrij. “Het Natuurhuis van Ballast Nedam is volgens mij gewoon the top of the bill en dan moeten we met z’n allen stimuleren dat het er ook echt komt. We gaan de stropanelen en onze kozijnen, ramen en deuren in de timmerfabriek assembleren, zodat we complete gevels hebben. Die gaan vervolgens naar de bouw gekoppeld met een CLT-vloer of met een HSB-vloer. We maken dan complete woningen, we zijn dan echt aan het opschalen.”

Wordt biobased bouwen daarmee betaalbaarder?

“Dat loopt wel iets naar elkaar toe, maar nog steeds is biobased duurder dan traditioneel, daar hoef ik geen rekenwonder voor te zijn. Als een traditionele woning op dit moment al niet op de markt verkoopbaar is, is een biobased woning het dan wel die nog duurder is? Er wordt gesproken over een algemene startsubsidie voor woningbouw. Dat is leuk, maar dan ga je dus de gewone woningbouw stimuleren. Doe dan korting op de BTW of een hogere startsubsidie voor biobased projecten. Dan ga je biobased bouwen stimuleren en maak je het een koper voor een biobased woning wat makkelijker.”

Welke knelpunten zie je nog meer?

“We hebben een mooie schil van stro, daar halen we een hoge RC-waarde mee. Klimaattechnisch heel fijn om in te wonen, want we werken die wanden in principe af met leemstuc. Die woning kan daarom met veel minder installatie uit de voeten dan bij traditionele bouw. Maar als we dit invullen in het rekensysteem van BENG (bijna-energieneutraal gebouw, red.) dan voldoen we niet aan de wettelijke eisen voor de energieprestatie. Je moet dus enerzijds biobased materialen gaan toepassen, maar anderzijds hebben we de rekenmethodes daar nog niet op afgestemd. Dat moeten we koppelen aan elkaar en dat is dus waar we met zijn allen nog heel veel energie in moeten steken.”

Hoe is de belangstelling uit de markt?

“We krijgen ongelooflijk veel telefoontjes van mensen die dit zien zitten. Dat iedereen enthousiast is, is natuurlijk heel mooi. Maar uiteindelijk moet je ook echt serieus kijken naar de risico's. We hebben natuurlijk een consortium met een aantal partijen waarin we dat willen doen, maar uiteindelijk moet het wel ooit van de grond komen. Daar heb je dus verschillende factoren voor nodig: ruimte, financiering en je moet toch ook de risico's goed in ogen in acht nemen. Maar dat ik het wil, laten we daar duidelijk over zijn.”

Wat vinden je medewerkers van de nieuwe bouwmethode?

“Mooi om te vermelden is dat mijn traditionele bouwplaatsmedewerkers geënthousiasmeerd zijn door de pilotprojecten die we met stro hebben gedaan. We hebben bijvoorbeeld op de Dutch Design Week een torentje van stro gebouwd, 3 woonunits van ongeveer 30 m² op elkaar. Binnen 3 dagen stond het er.  We hebben ook een club mensen die zeggen ‘laten we het gewoon proberen’. En je bent wel echt met houtmaterialen bezig, het is minder beton. Dat vinden zij interessant en dan zie je dat het een vliegwieleffect krijgt binnen ons bouwbedrijf, dat mensen er enthousiast voor worden.

Wat zijn je plannen voor opschaling?

“Ik wil een fabriek bouwen om die opschaling daadwerkelijk te realiseren. Dus de strogevels gaan maken met daarin kozijnen, ramen, deuren, zodat we eigenlijk complete gevels naar de bouw rijden vanuit de fabriek. En wij willen echt strobouw gaan opschalen. Die panelen komen nu nog uit Litouwen, maar ik zou dat het liefst gewoon met stro uit Nederland doen.

We zouden heel graag die fabriek bouwen op het nieuwe bedrijventerrein wat hier gerealiseerd wordt. Maar daar zitten ook hobbels op de weg, bijvoorbeeld het infranet en de langlopende bezwaarprocedures. Ik denk dat het er de komende twee, drie jaar nog niet komt. Dan heb je dus plannen om als ondernemer iets te doen qua opschaling met biobased bouwen, maar dan word je eigenlijk weer geremd door andere factoren waar je gewoonweg geen invloed op hebt. We willen graag aan de slag, maar om één en ander te kunnen doorrekenen, ook qua risico’s, moet je gewoon een concreet plan hebben.”

Biobased bouwen is nog steeds de toekomst?

“Twee, drie jaar geleden werd er nog lacherig over gedaan. Toen zei een collega-aannemer tegen mij ‘Rob, ga je hutten bouwen?’. Mijn antwoord was: let maar op, want die ga jij over een paar jaar ook bouwen. En nu noemt hij het geen hutten meer, en zei hij laatst: ‘Ik denk toch dat het die kant op gaat’. Dat is toch mooi?”

Afbeelding met artist impression Natuurhuis, bron: website Ballast Nedam Development